Uroboros

Obiekt „Uroboros”  to zarazem minimalistyczny model geometryczny i archetypiczna figura wyobraźni. W swojej prostej, niemal graficznej formie, przypomina pętlę, przestrzenną krzywiznę, w której początek i koniec zlewają się w jedno.

To więcej niż kształt — to ideogram wiecznego powrotu, symbol zamkniętego obiegu. Nazwa obiektu przywołuje starożytną figurę uroborosa — węża pożerającego własny ogon, znanego z hermetycznych tradycji, alchemii i mitologii jako znak cykliczności, samopodtrzymującego się życia, ale też nieprzekraczalnej granicy poznania.

„Uroboros” przywołuje skojarzenia z klasyczną łamigłówką topologiczną: taśmą Möbiusa, której pozorna dwustronność zostaje obalona przez pojedyncze, nieprzerwane przejście.

Ta figura paradoksalna, obecna zarówno w nauce, jak i sztuce (od Eschera po Maxa Billa), w interpretacji Wełmińskiego nabiera bardziej cielesnego, rzeźbiarskiego charakteru. Miękka, organiczna pętla wyrastająca z płaskiej powierzchni nie tylko modeluje przestrzeń, ale ją przemyka, wprowadza w stan zakłócenia. Powierzchnia obiektu staje się miejscem napięcia: pomiędzy formą a jej logiczną niemożliwością, pomiędzy stroną a anty-stroną, między byciem „z przodu” i „z tyłu” jednocześnie.

Zawieszony w ciemności (lub na tle czerni), obiekt unosi się niczym znak, relikwia myśli, a może symulakrum — przedmiot, który więcej sugeruje niż przedstawia. Jego biel podkreśla laboratoryjny chłód i sztuczność, ale także czystość idei — jakby był wyłowionym z pustki konceptem, nie materią.

„Powierzchnia jednostronna” można rozpatrywać jako komentarz do struktur percepcji, logiki i rzeczywistości. Czy możliwe jest istnienie tylko jednej strony? Co znaczy „powierzchnia” bez zewnętrza i wnętrza? I czy taka figura nie przypomina w swej istocie ouroborosa — węża pożerającego własny ogon, znaku wiecznego powrotu i samo-przynależności?

Wełmiński, jak często w swoich pracach, tworzy formy, które wymykają się kategoryzacji. Obiekt jest zarówno rzeźbą, jak i ideogramem. Jego materialność służy niematerialnemu — myśleniu, wątpieniu, pętli

tekst Bibl.: Andrzej Wełmiński, Apokryfy [katalog], Galeria Krzysztofory, Kraków 1994