Andrzej Wełmiński
Upadek Ikara, 2005
technika mieszana: druk sublimacyjny, poliester, ćma Acherontia atropos, ziemia
instalacja: 210 × 280 cm

W „Upadku Ikara” Andrzej Wełmiński nawiązuje do słynnego obrazu Pietera Bruegla Starszego, reinterpretując mit w kontekście współczesnej wrażliwości i materialnej obecności rzeczy. Główna scena – mężczyzna prowadzący pług – wydaje się neutralna, niemal dokumentalna, jak fragment dawnej fotografii. A jednak coś tu niepokoi.

Na powierzchni obrazu, w trawach, została umieszczona ćma Acherontia atropos, znana jako „trupia główka” – symbol przemijania, fatum i śmierci. To nie tylko entomologiczny szczegół: ćma zmierza ku światłu, które ją przyciąga i powoduje zagładę. Tak jak Ikar w micie zbliżył się zbyt blisko do słońca i runął w dół, tak tu widzimy subtelny, cichy dramat – nie w akcie lotu, ale w jego konsekwencji.

Dopełnieniem kompozycji jest niewielka kupka ziemi leżąca na posadzce. Jakby gruda spadła z obrazu, osunęła się z ornego pola, materializując upadek, który u Bruegla pozostaje niemal niewidzialny. Ziemia staje się zarówno śladem, jak i przestrogą; pozostałością po czymś, co się wydarzyło – lub mogło się wydarzyć – lecz pozostało niedopowiedziane.

 „Upadek Ikara” nie jest tu spektaklem katastrofy, lecz milczącą medytacją nad ceną zbliżania się do światła. Nad losem tych, którzy odważyli się polecieć.