Tytuł: Książeczka (z cyklu W ruinach)
Technika mieszana, emulsja światłoczuła, collage, 1990s
Andrzej Wełmiński

W pracy Książeczka z cyklu W ruinach Andrzej Wełmiński kieruje uwagę widza ku przestrzeni opuszczonej kopalni — miejsca, w którym praca, historia i pamięć zostały złożone pod ziemią i zasypane. Na tle fotograficznego zapisu zrujnowanej infrastruktury technicznej, poddanego działaniu światłoczułej emulsji i zabiegów malarskich, wyłania się postać dziecka ubranego w białą koszulę z bufiastym kołnierzem, trzymającego w dłoniach małą książeczkę. To autoportret artysty — jako chłopca zawieszonego pomiędzy światem tekstu a światem materialnej ruiny.

Książeczka staje się tu znakiem wiary, wiedzy albo mitu dzieciństwa — lecz także bezużytecznym artefaktem, który nie daje już odpowiedzi. Spojrzenie chłopca biegnie w bok, nie szuka już ratunku w tekście. Otacza go świat porzucony, zdegradowany, zdominowany przez stalowe szkielety i chłód materii.

Jak w innych pracach z cyklu, numer „7926 G2” przypomina znak inwentarzowy — katalogowy zapis istnienia, które zostało zdeponowane w przestrzeni ruin. Kontrast między kruchością chłopięcej sylwetki a monumentalnością zdewastowanej przestrzeni industrialnej tworzy napięcie egzystencjalne: to nie tylko przeszłość przemysłu, ale i przemijanie form duchowych, dziecięcych, tekstowych.

W ruinach to cykl o nawiedzonych przestrzeniach, w których każde zjawienie się postaci — zjawy, widma, wspomnienia — niesie pytanie o to, co można ocalić. W Książeczce ocalały zostaje gest — chwytania czegoś, co być może nigdy nie dało się naprawdę uchwycić.