Kolędnik / Zima

Autor:
Andrzej Wełmiński
Rok powstania:
1986
Rodzaj:
Obraz
Technika:
akwarela, gwasz, płatki złota
Materiał:
jedwab
Cykl:
Bajki
Rozmiary:
82x47 cm
Nr. inwentarza:
Wel JE-009

drukuj

Na skraju lasu, wśród cichych, zimowych wzgórz stoi domek – wiejska chałupa. Jej ściany są pobielone ultramaryną w charakterystyczny sposób dla galicyjskich wsi. W tle widać delikatnie zarysowany pejzaż — surowy, lecz niepozbawiony melancholijnej urody. Na pierwszym planie, jakby zupełnie z innego porządku, siedzi na ziemi chłopiec w czerwonym kapeluszu (bikornie) — postać nierealna, teatralna, trochę bajkowa.

To kolędnik, ale raczej samotny aktor niż uczestnik obrzędu. Zatopiony w sobie, trzyma prawą rękę w dużym pudełku — może to skrzynka na kukiełki, może magiczne pudło rezonansowe. W lewej dłoni na palcu ma zawieszoną zabawkę — wiatraczek z dzwoneczkiem, świąteczny bibelot, który pojawia się także w innym obrazie artysty: Andrzejek. To motyw powracający, jak refren — dziecięca zabawka staje się tu symbolicznym instrumentem pamięci, śladem gestu, który miał znaczenie tylko w określonym czasie i rytuale.

Kolędnik nie śpiewa — patrzy. Jego spojrzenie jest przenikliwe, niemal złowieszcze. To nie dziecko, ale maska dziecka. Jakby świat przedstawiony przez Wełmińskiego był sceną po przedstawieniu — po kolędzie, po świętach, po wspomnieniu. Tylko dźwięk dzwoneczka — wyobrażony, zawieszony w powietrzu — przypomina o tym, że coś jeszcze trwa, choćby echo.

Kolędnik (Zima) to obraz ciszy — ale też napięcia między dziecięcą fantazją a chłodem realności. Zimowa sceneria staje się tu nie tylko tłem, ale ramą egzystencjalnego pytania o to, co zostaje, gdy znika święto.