Katalog cyfrowy » Kolekcje » Obrazy na płótnie » Bazyliszek
drukuj
Centralnym punktem kompozycji jest dziwna, hybrydalna istota: bazyliszek, z dziecięcą kokardą przypiętą do głowy-potwora. To zestawienie niewinności z grozą rodzi niepokój, jakby śmierć przebrała się za coś niewinnego, by tym skuteczniej działać.
Centralnie umieszczone wersy Francisca de Quevedo, XVII-wiecznego hiszpańskiego poety, są literackim, jak i malarskim echem mitu:
„Jeśli żyw nadal ten, co cię ujrzał,
cała twoja historia jest kłamstwem,
Jeśli przeto nie umarł – nie zna ciebie,
A jeśli umarł – nic nie wyzna.”
To refleksja nad prawdą, której nie da się przeżyć. Bazyliszek – mityczne stworzenie zabijające wzrokiem – symbolizuje tu nie tylko destrukcyjną siłę spojrzenia, lecz także iluzję wiedzy. Poznanie tego, co śmiertelne, staje się niemożliwe – bo jeśli przeżyjesz, to znaczy, że nie poznałeś naprawdę. A jeśli umrzesz – nie opowiesz.
Obraz ten jest więc nie tylko reinterpretacją mitu, lecz także filozoficzną medytacją nad naturą poznania, pamięci i śmierci. Pokazuje, że to, co naprawdę groźne, może pozostać niezauważone – bo nawet historia śmierci może być kłamstwem, jeśli nikt jej nie potwierdzi.